تبادل
لینک هوشمند
فاکتور تأثير (Impact Faktor)،
براي نخستين بار در سال 1995 و توسط بنيانگذار ISI گارفيلد Garfield مطرح شد و به سرعت به صورت دستورالعملي جهت گزينش بهترين مجله ها به کار رفت. حقيقت اين است که اين فاکتور ابزار کاملي براي اندازه گيري کيفيت مقاله ها نمي باشد، بلکه چون روش بهتري وجود ندارد و در حال حاضر نسبت به ديگر معيارها براي ارزيابي علمي از مزايايي برخوردار است، لذا عموماً مورد استفاده قرار مي گيرد.
JCR بيش از 7500 مجله معتبر را در حدود 200 حوزه موضوعي از سال 1997 به بعد در بر مي گيرد و با استفاده از آن مي توان مجله ها را در حوزه هاي تخصصي، طبقه بندي و شاخص هاي رتبه بندي آنها را بررسي کرد. JCR در دو نسخه موجود است، نسخه علمي آن در بر گيرنده بيش از 5900 ژورنال علمي و نسخه علوم اجتماعي مشتمل بر 1700 ژورنال است. JCR از طريق Web of knowledge به شرط پرداخت وجه اشتراک قابل بررسي است.
ضریب تاثیر(IF)
فاکتور تاثير به صورت ميانگين، تعداد ارجاعات به يک مورد قابل استناد (نظير مقاله پژوهشي، مقاله مروري، نامه، ياد داشت، چکيده و..) در يک مجله علمي در طول زماني معين تعريف شده است. فاکتور تأثير، تعداد ارجابراي ارزيابي تحت عات به مقاله هاي منتظر شده در دو سال قبل مجله تقسيم بر تعداد مقاله هاي منتشر شده در دو سال مذکور است.
در مواردي فاکتور تأثير مجله بطور ميانگين (که معدل فاکتور تأثير طول دوران فهرست شدن آن مجله در ISI مي باشد)، نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.
اين شاخص مهمترين و در عين حال کاربردي ترين شاخص ارزيابي مجله ها از نظر ISI است. اين عامل همه ساله توسط ISI بر مبناي ارجاعات به هر يک از مجله هاي علمي آن محاسبه مي شود و نتيجه در گزارش JCR منتشر مي شود.
اين ضريب نه براي مقاله يا نويسنده بلکه براي مجله محاسبه مي شود. محاسبه بر مبناي يک دوره سه ساله صورت مي گيرد.
چگونه يک مقاله ISI ارزيابي مي شود؟
براي اينکه بتوانيد يک مقاله بنويسيد، لازم است در اين زمينه اطلاعاتي داشته باشيد. اگر اين مقاله را براي مؤسسه اطلاعات علمي ISI مي نويسيد، احتمالاً برايتان مهم است که بدانيد اين مقاله ها چگونه ارزيابي مي شود.
امروزه ارزيابي مقاله هاي علمي يکي از دغدغه هاي جوامع علمي مي باشد. مؤسسه اطلاعات علمي ISIپوشش فهرست نويسي خود، سه شاخص در نظر گرفته است:
1- فاکتور تأثير گذار (IF): اين شاخص مهمترين و در عين حال کاربردي ترين شاخص ارزيابي مجله ها از نظر ISI است.
2- شاخص فوري(Immediately): تعداد ارجاعات به مقاله هاي منتشر شده مجله در سال مورد ارزيابي تقسيم بر تعداد مقاله هاي منتشر شده در همان سال مجله مذکور است. اين شاخص در حقيقت شيب رشد منحني ارجاعات را بيان مي کند.
3- شاخص نيمه عمر استناد (Cited Half-Life):نيمه عمر ارجاعات يا نيمه عمر استناد، تعداد سال هايي است که از سال ارزيابي بايد به عقب برگشت تا شاهد پنجاه درصد کل ارجاعات به مجله در سال مورد ارزيابي باشيم.
به عبارت ديگر، اين شاخص مدت زماني که نيمي از کل استنادات به آن مجله صورت پذيرفته باشد را نشان مي دهد و در حقيقت سرعت کاهش ميزان ارجاعات به مجله را بيان مي کند.
بديهي است که وقتي مقاله هاي يک مجله ارزش خود را براي ارجاعات، زود از دست بدهند (مقاله ها سطحي باشند و خيلي زود بي ارزش شوند)، تنها به مقاله هاي جديد مجله ارجاع داده مي شود.
اين موضوع باعث مي شود که نيمه عمر ارجاعات به مجله کاهش يابد. بنابراين هر چه نيمه عمر ارجاعات به مجله بيشتر باشد، نشان مي دهد که ارزش مقاله هاي مجله در طول زمان بيشتر حفظ شده است و هنوز مورد ارجاع قرار مي گيرند.
در مجموع هرچه نيمه عمرارجاعات به يک مجله بيشتر باشد، ارزش مجله بالاتر مي رود.
در پايان هر سال، مجله هاي تحت پوشش فهرست نويسي ISI که در فهرست وبگاه علم (Web of Science=WOB) قرار گرفته اند، ارزيابي مي شوند.
معيارهاي ارزيابي و سنجش همان شاخص هاي ارزيابي ISI(سه شاخص اشاره شده دربالا) مي باشند. نتايج اين ارزيابي نيز درگزارش هاي ارجاع مجله JCR هر سال جهت اطلاع عموم اعلام مي شود.
در بين فاکتورهاي بالا، فاکتور تأثير، کاربردي ترين شاخص مي باشد و امروزه به طور گسترده اي در درجه بندي و ارزيابي مجله هاي مورد استفاده قرار مي گيرد. اين فاکتور در حقيقت توانايي مجله و هيأت تحريريه آن را در جذب بهترين مقاله ها نشان مي دهد.بانک اطلاعات ISI، مرکزي براي فهرست نمودن و پوشش دادن جامع مهمترين مجله هاي علمي منتشره در دنيا به منظور تبادل اطلاعات ميان پژوهشگران مختلف مي باشد.
پر واضح است که منظور از پوشش جامع، فهرست نمودن کل مجله هاي علمي منتشر شده در جهان نمي باشد. چرا که از طرفي مقرون به صرفه نيست و از طرف ديگر تمام مجله هاي نشر يافته در جهان از استانداردهاي ISI پيروي نکرده اند و از غناي علمي لازم برخوردار نيستند. ارزيابي مجله هاي علمي ISI به طور مستمر و مداوم هر دو هفته صورت مي گيرد.
ارزيابي کنندگان ISI در حدود 2000 عنوان جديد را سالانه مورد ارزيابي قرار داده و تنها 10 تا 12 درصد از مجله هاي علمي ارزيابي شده، انتخاب مي شوند. هر مجله علمي قبل از انتخاب شدن و فهرست شدن در ISI يکسري مراحل ارزيابي را پشت سر مي گذارند.
از جمله عوامل مورد ارزيابي و رعايت استانداردهاي بانک اطلاعاتيISI، کميته علمي منتخب مجله، تنوع بين المللي مقاله هاي چاپ شده درآن، نشر به موقع مجله و جايگاه نشر آن مي باشد.
لازم به ذکر است که هيچ يک از اين عوامل به تنهايي مورد بررسي و ارزيابي قرار نمي گيرد، بلکه با بررسي مجموع عوامل، يک امتياز کلي داده خواهد شد.
از جمله مواردي که در ارزيابي مجله مورد توجه قرار دارد اين است که عنوان مقاله ها، چکيده و کلمات کليدي بايد به زبان انگليسي باشد همچنين توصيه مي شود که منابع نيز به زبان انگليسي نوشته شوند.
اگر چه اطلاعات علمي مهم به تمامي زبانها به چاپ مي رسد، اما موارد ذکر شده بايد به زبان انگليسي باشد تا تحت داوري و ارزيابي ISI قرار گيرد زيرا ارزيابي کنندگان مجله هاي علمي در ISI نمي توانند عناوين ومنابع بکار رفته در مقاله ها را به زبان انگليسي ترجمه کنند. داوري علمي و تخصصي مقاله هاي چاپ شده در مجله توسط داوران نام آشناي علمي از جمله عمده ترين موارد مورد توجه ارزيابي کنندگان مي باشد که گوياي اعتبار و غناي علمي مجله است.
بهترين معيارهاي ISIبراي نمايه کردن مجله ها چيست؟
در سايتISI چهار مورد به عنوان ملاک هاي اصلي نمايه شدن مجله آمده است که عبارتند از:
1 -زمان بندي نشر، تعريف شده باشد يعني معلوم باشد که فصلنامه است، ماهنامه است يا... و در موعد معين هم آماده شود.
2- فرآيند داوري براي مجله تعريف شده باشد.
3- قواعد نشر بين المللي را رعايت کند. براي مثال، عنوان مجله گوياي محتواي آن باشد.
4- مقاله به هر زباني که باشد مهم نيست ولي چند مورد در آن بايد به زبان انگليسي باشد که عبارتند از: اسامي نويسندگان، عنوان، چکيده و کلمات کليدي و حتي الامکان منابع و مآخذ هم انگليسي باشد.
موارد فرعي هم وجود دارد که شامل اين موارد است:
1- مجله بايد حوزه بين المللي داشته باشد و به يک حوزه جغرافيايي خاص تعلق نداشته باشد.
2- در حوزه آن مجله، ترجيحاً مجله مشابه نباشد يا اگر هست آن مجله معيار برتري نسبت به آنها داشته باشد.
3- افراد به وجود آورنده آن حتي الامکان افراد شناخته شده اي باشند.
4- افراد به وجود آورنده، توزيع جغرافيايي مناسبي داشته باشند مثلاً همه ايراني نباشند.
البته موارد فرعي، نمره اضافه دارد و در قبولي يا رد مجله از طرفISI نقش بازي نمي کند
نظرات شما عزیزان:
پاسخ:موفق باشی عزیزم. مجددا از زحماتی که برای سمینار کشیدید تشکر میکنم.
